Toen koningin Beatrix op Garter Day (Kousenbanddag) in 1990 met prins Claus naar Windsor toog, nam ze het kostuum mee dat aan haar overgrootvader toebehoorde, koning Willem III. Dat had Paleis Het Loo in bruikleen, maar keerde na de ceremonie terug naar het Koninklijk Huisarchief. Dat had Willem-Alexander’s moeder niet hoeven doen, ook toen al kreeg elke nieuwe Ridder (of Dame) een eigen kostuum uitgereikt op Windsor Castle. Beatrix deed het uit groot historisch besef.
Eigen onderscheidingen naaien
In vroeger tijden lieten royals die onderscheiden werden, hun eigen ordeversierselen maken. Zo werden generaties geleden trots bij lokale kleermakers sterren geborduurd van de Orde van de Kousenband, zodat het op alle dagelijkse kostuums van de prins kon sieren. Dat deed prins Willem V bijvoorbeeld, die ze op zijn jassen liet naaien, weet George Sanders, conservator Orden en Onderscheidingen van Paleis Het Loo. “Uit de rekeningen blijkt dat hij eens in de twee maanden nieuwe liet maken. De verhouding blijkt ongeveer 1 staat tot 10, 1 Pruisische, 10 Engelse,” wat wel aangeeft dat hij enorm trots op de Kousenband was. Ook lieten veel royals voor bijzondere gelegenheden bij juweliers met diamanten bezette exemplaren maken, om anderen de loef af te steken.
Mythische geschiedenis
Tijdens een hofbal in Calais glijdt de kousenband van de Gravin van Salisbury al dansend van haar been. Het is de pre-elastieke fase: je sokken ophouden moest met een kousenband. Hovelingen grinniken, maar koning Edward III (1312-1377) pakt haar kousenband op van de vloer en doet de band om zijn eigen been, om haar aangezicht te redden. ‘Honi soit qui mal y pense’, riep hij daarbij uit, ‘Schande aan hem die er kwaad over denkt’. En iedereen wilde bij het selecte groepje horen dat trots zijn bijzondere kousenband kon tonen. Het verhaal zou niet waar zijn, maar Edward III stichtte de Orde van de Kouseband in 1348, vandaag de dag de oudste en meest prestigieuze Britse orde. Er is een kleine groep van 24 ridders en daarnaast nog Members ex officio – koningin en Prins van Wales – leden uit de koninklijke familie (Royal Knights) en Stranger Knights and Ladies, koningen en koninginnen uit het buitenland.
Jaarlijks in juni komt het gezelschap bijeen op Windsor Castle, compleet in ceremonieel tenue met zwarte mantel en hoed met verenpluim, een prachtige keten én natuurlijk de kousenband. Die wordt door vrouwen om de linkerarm in plaats van het linkerbeen gedragen: vanwege de jurk zou deze anders onzichtbaar zijn.
De Orde van de Kousenband is een prestigieuze orde met veel pomp and circumstance, typerend voor de Britten. Een onderscheiding die in de lage landen zijn weerga niet kent. Nederland is natuurlijk ook pas laat begonnen als koninkrijk, het Oranjehuis regeert pas sinds 1813. “We lopen straal achter,” zegt Sanders. “Als monarchie, maar ook met ordes.”
Reageer