Een inbraak in Rocca dei Dragoni, de Italiaanse vakantievilla van de Oranjes, zorgde voor een schok bij prinses Beatrix. Deze geliefde vakantiehoeve herbergt bijna vijf decennia aan dierbare familieherinneringen. Een plek in de Toscaanse heuvels die bijna staatsgeheim is, want in werkelijkheid staat de villa niet, zoals altijd wordt gemeld, in Tavarnelle zelf.
Al sinds haar eigen jeugd komt prinses Beatrix graag in Italië. In prins Bernhards vakantievilla in Porto Ercole zijn heel wat familievakanties doorgebracht. Eerst samen met haar zussen bij hun ouders, vervolgens met hun echtgenoten en uiteindelijk met de kleinkinderen van koningin Juliana en prins Bernhard. Het raakte overboekt, zeker toen de jongste generatie begon te puberen. Een uitbreiding werd door de gemeente niet toegestaan. Gelukkig hadden Beatrix en Claus connecties, ze waren al jaren bevriend met de steenrijke familie Vicini. Die vertellen hun eigen versie, wellicht het ware, van het liefdesverhaal tussen Beatrix en Claus: ze zouden elkaar namelijk al zo’n twee jaar voor de officiële vertelling hebben leren kennen in Santo Domingo. Prins Claus was daar tot 1961 als diplomaat aan het werk, en samen waren ze te gast bij de Vicini’s. In Italië had die familie behalve hun kasteel in deze vallei van de rivier Pesa tal van andere bezittingen, waaronder een vervallen boerenhoeve uit de middeleeuwen. Naar verluidt was dit het oudste gebouw van de gemeente Tavarnelle val di Pesa. Ze hadden dat alles vlak na de Tweede Wereldoorlog geërfd uit het bezit van de grafelijke familie Piatti dal Pozzo. In een ver verleden hadden er nog monniken gewoond. Volgens de legende onder de dorpsbewoners is het prinselijk paar er voor de prijs van een kop koffie eigenaar van geworden. Een ideale plek, want bijna onvindbaar en onzichtbaar, verscholen aan het eind van een doodlopend landweggetje. Nu verraadt vooral het bordje dat de toegang verbiedt dat het hier niet zomaar een huis betreft.
In de zomer van 1975 werd het nieuws in Nederland bekend, toen de grote verbouwing al een klein jaar aan de gang was. Van een koninklijk vakantieoord was daarvoor nog geen sprake, het was een uiterst sobere boerderij. Kosten noch moeite werden voor de verbouwing gespaard, waarbij de historische aanblik met de grote, ruwe stenen de basis bleef voor het zomerverblijf. De fruitbomen, cipressen en olijfbomen moesten natuurlijk blijven. In oktober 1975, toen er nog volop verbouwd werd, spendeerden Beatrix en Claus met hun drie zonen hier hun eerste vakantie. Het vakantiehuis werd een plek van groot gezinsgeluk. Een veilige haven. Een tweede thuis. Niet voor niets zal Beatrix het ‘Rocca dei Dragoni’ hebben gedoopt, het Italiaanse Drakensteyn. Beatrix maakte twee gestileerde draken van brons, die sinds jaar en dag de toegangspoort sieren. Het huis is een plek waar iedereen welkom was, waar vrienden en vriendinnen meekwamen met de prinsen. Met de woonkamer als hart van het huis, met een gezellige open haard. Buiten kwam een stenen oven om te kunnen barbecueën.
Antiekmarkten
Naast een hoofdgebouw met een tiental kamers zijn er een paar bijgebouwen, voor personeel en beveiligers en voor de auto’s. De uitstraling moest authentiek zijn, met stenen wanden, houten plafonds en een roodstenen cotto vloer, maar wél met de gemakken van die tijd, met een moderne keuken en moderne badkamers. De Vicini’s hadden nog wat goede adresjes doorgegeven aan Beatrix, zoals ambachtslieden uit het nabijgelegen Montefiridolfi, die het houtwerk voor hun rekening namen. Een familiebedrijf dat al anderhalve eeuw ervaring heeft en staat voor tradities, dat moest Beatrix aanspreken. Hoogstpersoonlijk had de prinses een stijlvolle inrichting bij elkaar gekocht. Ze had meubels gevonden bij de Haagse antiek- en interieurwinkel Neeltje Twiss, maar struinde ook de Fiera Antiquaria in Arezzo en de antiekbeurs in Palazzo Vecchio in Florence af, en keerde met soms zeer zeldzame meubelstukken terug naar het huis. Eens in de drie weken kwam ze vanuit Nederland naar Tavarnelle om de vorderingen waar te nemen, en moesten bouwvakkers hun werk geregeld weer aanpassen. Beatrix zou er zelf ook de handen uit de mouwen hebben gestoken. De burgemeester indertijd, Michele Morandi, herinnerde zich nog goed hoe Beatrix op de kosten lette, een voorbeeld in zijn ogen voor de Italiaanse politici. ‘De enige uitingen van luxe zijn een zwembad en een tennisbaan,’ aldus de ex-burgemeester.Het moest een omwenteling zijn geweest voor de drie prinsenkinderen, die gewend waren aan de zomers in en rond het water aan de kust van Porto Ercole. Hun nieuwe plek lag in de heuvels, in een gebied waar voor jonge prinsen weinig te beleven viel. In het dorp Sambuca, waar het huis daadwerkelijk staat, al helemaal niet, al heeft Tavarnelle wel wat restaurantjes en winkels. Voor prinses Beatrix had de nabijgelegen stad Florence een grote aantrekkingskracht, als bakermat van de renaissance en een van de belangrijkste steden van Europa op het gebied van cultuur. In de loop der jaren heeft ze dan ook heel wat familieleden en vrienden een persoonlijke rondleiding gegeven door de stad, waar de sporen van Leonardo da Vinci en Michelangelo liggen, de stad van Niccolò Machiavelli en waar Jean-Baptiste Lully’s geboortegrond ligt. Beatrix spreekt goed Italiaans, dat ze kan gebruiken als ze op de markt of in het tuincentrum haar spulletjes afrekent. In Tavarnelle en omgeving zien de Italianen Beatrix zoals we haar in Nederland niet te zien krijgen. Casual gekleed, met een zonnebril en soms een zonneklep op. De inwoners van Tavarnelle weten maar al te goed wie ze is, hun ereburger. Ze houden een extra oogje in het zeil, maar laten haar vooral ook met rust. Voor hen is ze, jaren na haar aftreden, nog steeds ‘la Regina’, de Koningin, het huis duiden ze vaak aan als ‘Villa Beatrice’.
‘Ik kreeg een hartstilstand’
Inwoners van Tavarnelle en Sambuca mogen Beatrix graag. Anders dan de Italiaanse prominenten gedraagt ze zich heel discreet en geeft ze de voorkeur aan de anonimiteit. In de jaren voor het koningschap durfde ze zich ook vrijer te bewegen. Een terrasje, met haar zoons naar de kapper in het dorp. De uitbaters hebben er nog leuke en bijzondere herinneringen aan. ‘Op een dag stapte hier een van haar zoons binnen, ik geloof dat het Friso was, die doodleuk vertelde weggelopen te zijn’, vertelde mevrouw Giannozzi van een bar in Sambuca. ‘Ik kreeg een hartstilstand, gebood hem te gaan zitten en zich niet te verroeren. Ik belde de prinses, die even later al op de stoep stond.’ Voor de veiligheid in het huis werd bij de bouw een hypermodern beveiligingssysteem aangelegd. Als het alarm afgaat, klinkt een luide sirene over het terrein en wordt ook direct de plaatselijke politie ingeschakeld, die binnen tien minuten ter plekke kunnen zijn. Tegenwoordig hangen er natuurlijk ook camera’s. Als de koninklijke familie er aanwezig is, komt er natuurlijk ook beveiling mee van de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging. Beatrix trakteerde hen vroeger, na afloop van haar vakantie – en hun werkreis – op een etentje in een lokale pizzeria. De bewaking doen ze samen met de Italiaanse politie, de Carabinieri. Dat vinden ze niet altijd even makkelijk, zeker niet als de ene prins een ander plan trekt dan de ander. ‘Het is wel aanpoten, want ze hebben allemaal hun eigen ideeën over vakantievieren en die ideeën veranderen soms ook per minuut’, zei een Italiaanse agent eind jaren tachtig. Toen nodigden Willem-Alexander, Friso en Constantijn al vriendinnen uit, die natuurlijk niet permanent op de lip van de Koningin wilden blijven zitten. Aangezien zij eigenaar werden van de villa, permitteerden ze het zich ook op zónder hun ouders hier op vakantie te gaan. Vanwege de intimiteit van de plek, waar familiebelangen boven staatsbelangen komen, was het ook hier dat Willem-Alexander zijn ouders voor het eerst wilde voorstellen aan zijn nieuwe Argentijnse vriendin, Máxima. In die jaren was prins Claus al erg ziek. Geregeld kon hij maar een deel van de vakantie meemaken, en soms moest hij ook tussentijd naar Florence om een arts te consulteren. Toen hij in het najaar van 2002 overleed, hoopte Beatrix hier de rust te vinden, al stond de regering op springen. Daags na de uitvaart van prins Claus stapte ze op het vliegtuig, maar ze kon bijna direct terugkeren omdat het eerste kabinet-Balkenende ten val was gekomen. In de tijd dat prins Friso in coma lag, nodigde Beatrix haar schoondochter Mabel en de kleindochters Luana en Zaria vaak uit om langs te komen, om even wat afleiding te hebben. Ook voor die tijd kwamen ze er natuurlijk al geregeld. Pasen was het moment dat Beatrix met haar kleinkinderen hier naar eieren zou gaan zoeken. De honden van Beatrix kwamen ook altijd mee. Dat leidde in de jaren negentig tot een angstige situatie: tijdens het uitlaten van border terriër Chip kwam het hondje oog in oog te staan met een wild zwijn. De beveiliger zou zijn geweer hebben getrokken voor een waarschuwingsschot, maar dat werkte niet. Ze besloten te rennen, achtervolgd door een hele kudde zwijnen. Beatrix stapte mis en daardoor kreeg ze een scheurtje in haar knie, waaraan ze later werd geopereerd.
Staatszaken op vakantie
Werk ging op Rocca dei Dragoni voor Beatrix eigenlijk altijd door. Als Willem-Alexander en Máxima er waren, werd ook een stapeltje werk meegenomen en werden ook vanuit Tavarnelle mails beantwoord. ‘Sommige mensen hebben nog geen vakantie, dus dat betekent dat de e-mails blijven komen’, legde Máxima in 2011 in Tavarnelle uit. ‘Incommunicado bestaat niet meer.’ Al zorgde die zomer een blikseminslag ervoor dat internet en telefonie tijdelijk niet werkten. Ook voor Beatrix gingen tijdens haar koningschap de staatszaken door in het vakantieverblijf. Dagelijks wilde ze per post staatsstukken ontvangen en minstens een maal per week spoedde zich een koerier naar Tavarnelle voor stukken en koninklijke besluiten die niet op een handtekening van Beatrix konden wachten. Later ging dat gemakkelijker, toen een medewerker van het Kabinet van de Koningin post had in een nabijgelegen hotel. Als die een fax binnenkreeg uit Den Haag, maakte hij een afspraak met de Koningin om de stukken te komen toelichten. Behalve in de laatste week van haar zomervakantie, dán was ze écht vrij. Tenzij het natuurlijk niet anders kon. Premier Lubbers, met wie Beatrix een goede band had, mocht in 1989 ook in Tavarnelle langskomen om haar bij te praten over de kabinetsformatie. Voor hem geen onbekende plek, hij en zijn vrouw Ria hadden een huis in de buurt en kwamen vaker langs. En ook de pers kwam op uitnodiging soms naar het domein. Al direct in 1980 moest haar tegenover de pers van het hart dat het haar hier zo veel beter beviel dan in Porto Ercole, waar ze nooit rust kon vinden. Niet alleen vanwege alle paparazzi daar, ook de rustige wijn- en olijvenstreek sprak haar meer aan. Tijdens de fotosessie in 2011 blikte Willem-Alexander terug op de vele herinneringen die hij hier had gemaakt. ‘Als klein gezin met mijn broers,’ maar elke periode heeft zo zijn eigen herinneringen. ‘Uit de tijd dat we hier met de broers en alle vrouwen waren, en alle kleinkinderen van mijn moeder.’ Tavarnelle heeft zijn plekje veroverd bij de Oranjes.
Reageer